بی توجهی به تخصص در روابط عمومی

| قربانعلی تنگ شیر| مدرس دانشگاه

 شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-  روند کلی در روابط عمومی‌های کشور این بوده است که کمتر متخصص دانش آموخته روابط عمومی در صدر نهاد روابط عمومی‌های سازمان‌ها قرار می‌گرفته است. این موضوع باعث می‌شود حتی افراد فعال در روابط عمومی‌ها نیز درک درستی از ماهیت روابط عمومی و شیوه‌های صحیح و علمی انجام وظیفه در روابط عمومی نداشته باشند.

راهکاری که قطعا می‌تواند این مشکل را در روابط عمومی کشور حل کند این است که در گزینش مسئولان روابط‌عمومی شرط تحصیلات عالیه در رشته روابط عمومی گنجانده شود تا از این طریق امکان تجربه عملی با استفاده از روش‌های صحیح و علمی در اختیار کارشناسان فن روابط عمومی قرار گیرد. این امر کمک خواهد کرد روابط عمومی ماهیت اصلی خود را به دست آورد. با بررسی چارت درسی دانشجویان روابط عمومی متوجه می‌شویم تعداد درس‌های تخصصی روابط عمومی‌ها برای دانشجویان این رشته حدود ۲۵ واحد درس است که همین واحدها هم کمتر به مسائل مربوط به روابط عمومی‌ها می‌پردازد و بقیه واحدها با رشته روزنامه نگاری مشترک است.

این در حالی است که این دو حرفه تفاوت‌های زیادی از نظر ماهیت با یکدیگر دارند. این امر در کنار نبود رشته‌های تحصیلات تکمیلی روابط عمومی در دانشگاه‌ها سبب می‌شود فارغ‌التحصیلان روابط عمومی آنچنان که باید و شاید با مسائل مربوط به حرفه روابط عمومی آشنا نباشند. برای حل این مشکل باید تجدید نظر کلی در واحدهای رشته روابط عمومی صورت گیرد به نحوی که دانشجویان از همان ابتدای ورود به این رشته با روابط عمومی، ماهیت و وظایف آن آشنا شوند و تا پایان تحصیل مسائل بیشتر و تخصصی‌تری را درباره روابط عمومی یاد بگیرند. تاسیس رشته‌های تحصیلات تکمیلی و اعزام دانشجو به خارج از کشور برای تحصیل در رشته روابط عمومی می‌تواند به حل این ضعف در سیستم آموزشی کشور کمک کند.

بی توجهی به خلاقیت و نوآوری
در جامعه روابط عمومی ایران چه درون سازمان‌ها، چه نهادهای صنفی و چه نهادهای عملی روابط عمومی کمتر توجهی به خلاقیت و نوآوری می‌کنند. مدیران قدیمی روابط‌عمومی نه تنها خود دست به ابتکار عمل نمی‌زنند بلکه در بسیاری مواقع از اینگونه فعالیت‌ها استقبال چندانی نمی‌کنند.

در جشنواره‌های روابط عمومی کمتر بخشی برای معرفی یا تقدیر از نوآوری وجود دارد. سیستم آموزشی نیز کمتر انگیزه و توان نوآوری و تولید علم را در دانشجویان این رشته ایجاد می‌کند. به نظر می‌رسد برای رفع این معضل کلیدی که آینده روابط عمومی ایران در گرو حل آن است باید از طرف دولت و سازمان‌ها جوایز ویژه‌ای برای تحقیقات و نوآوری‌های علمی در این رشته در نظر گرفته شود. سیستم آموزشی نیز باید به‌گونه‌ای تغییر کند که روحیه و توان نوآوری را در دانشجویان به وجود آورده و تقویت کند. همچنین افزایش کمی و کیفی نشست‌ها و همایش‌های تخصصی روابط‌عمومی نیز از دیگر راهکارهاست.

عدم استفاده ازتکنولوژی جدید
هر چند ممکن است این موضوع مورد قبول بسیاری از صاحب نظران نباشد، اما این ممکن اگر چه در ظاهر وجود ندارد اما وقتی به طور دقیق به عملکرد روابط عمومی‌ها در بخش روابط عمومی الکترونیک می‌نگریم متوجه اشکالات فراوان این بخش می‌شویم. با وجود گسترش فراوان اینترنت در کشور هنوز شاهد آن هستیم که سازمان‌های بسیاری سایت اینترنتی خود را فعال نکردند تا از طریق آن نسبت به معرفی سازمان خود و عملکردهایش و همچنین ارائه اخبار مربوط به سازمان اقدام کنند.

به نظر می‌رسد علت این موضوع عدم آگاهی یا دغدغه مدیران و روابط عمومی‌ها در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های جدید باشد. برای حل این مشکل باید مدیران، همچنین مسئولان روابط عمومی را نسبت به پدیده روابط عمومی الکترونیک کاملا آشنا و دغدغه بهره‌گیری از آن را در ذهن آنها ایجاد کنیم. همچنین باید با استفاده از نیروهای جوان و متخصص فعالیت‌های نیمه‌کاره در این حوزه‌ها را به مرحله قابل قبولی برسانیم.

آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص و به کار گرفتن آنها در راس روابط عمومی‌ها در کشور می‌توانند جایگاه روابط عمومی را تقویت کند تا به روابط عمومی به شکل حرفه‌ای و کارشناسی نگاه کنیم و تا زمانی که در بحث آموزش و توسعه آن قدمی برنداریم کاری پیش نمی‌رود. برای توسعه آموزش روابط عمومی در ایران نگاه‌ها باید اساسی و ریشه‌ای تغییر کند. همچنین باید زمینه برگزاری کارگاه‌های آموزشی در داخل کشور برای کارکنان روابط‌عمومی ممکن شود و از سوی دیگر باید زمینه حضور نیروهای آموزش دیده را در دوره‌های تکمیلی و دانشگاهی خارج از کشور فراهم کنیم.

در بخش آموزش استادان متخصص در حوزه روابط‌عمومی به ویژه استادانی که بتوان مباحث روابط عمومی روز دنیا را تدریس کنند، کمبودهایی داریم. مشکل دیگر مربوط به متون آموزشی این رشته است. بسیاری از متن‌های آموزشی روابط عمومی متعلق به سی سال پیش است. برخی از این کتاب‌ها قبل از انقلاب تالیف یا ترجمه شده‌اند. برخی از آنها اوایل انقلاب ترجمه و نوشته شده‌اند و هنوز در بین منابع درسی روابط عمومی‌ها هستند،

لذا کتاب‌های درسی رشته روابط عمومی باید بازنگری شود. اگر بتوانیم فضایی ایجاد کنیم که از نویسندگان حوزه روابط عمومی ایرانی حمایت کنیم و کتاب به روز دنیا را ترجمه کنیم، محتوای آموزش ما ارتقا پیدا می‌کند.

در انتها جمع بندی به این شکل است که مشکلات آموزشی در روابط عمومی ایران به شرح زیر است.
۱ـ پذیرش دانشجو واقعی و علاقه‌مند به رشته روابط عمومی
۲ـ ایجاد امکان‌های شغلی مفید برای رشته روابط عمومی
۳ـ توجه به علم روز دنیا با نگرش فرهنگ بومی ما
۴ـ پرورش اساتید مجرب برای رشته روابط عمومی
۵ـ بررسی نیازهای واقعی کتب مورد نیاز روابط عمومی‌ها
۶ـ نیاز سنجی به تعداد پذیرش واقعی دانشجو در رشته روابط عمومی
۷ـ کاربردی کردن مراکز آموزشی روابط عمومی
۸ـ کمک بخش خصوصی به آموزش جامعه روابط عمومی
۹ـ چاپ کتب مورد نیاز واقعی روابط عمومی
۱۰ـ تغییر نگرش مدیران ارشد سازمان‌ها نسبت به جایگاه روابط عمومی