مثلث توسعه روابط عمومی

دکتر حسین امامی نائب رئیس انجمن متخصصان روابط عمومی

سه مقوله متفاوت که منجر به ارتقای مهارتها و توسعه کیفی در فعالیت‌های روابط عمومی می‌شود عبارتند از: آموزش، پژوهش و مشاوره. هر سه مقوله از هم متفاوت است و هیچکدام نمی‌تواند جای یکدیگر را بگیرد ولی در یک روابط عمومی پیشرو، این سه امر به صورت نظام‌مند اتفاق می‌افتد. در ادامه به ارتباط و مرزبندی‌های این سه مقوله پرداخته می‌شود. نگارنده این مطلب، در این یادداشت، از این سه ضلع مثلت، به عنوان مدل “مثلث توسعه روابط عمومی” یاد کرده است.

آموزش به‌مفهوم انتقال دانش با هدف تغییر نگرش و ارتقای مهارت‌هاست. آموزش شایستگی‌های موجود در کارکنان را تقویت کرده، موجب کسب دانش به صورت نظری و عملی شده و مهارت و توانایی‌های تازه‌ای در فرد به وجود می‌آورد، به‌گونه‌ای که موجب بهبود عملکرد شغلی و حتی بهره‌وری سازمانی می‌شود.

پژوهش فرایندی است به منظور جمع آوری و تجزیه تحلیل اطلاعات که با هدف افزایش شناخت و ادراک از موضوع و مساله‌ای مورد بررسی است. هر پژوهش شامل سه گام اساسی است: طرح یک سوال، جمع آوری داده هایی برای یافتن پاسخ به سوال طرح شده، و در نهایت ارائه پاسخی به سوال مطرح شده.

مشاوره فعالیتی است که در پاسخ به بیان محدودیت‌ها و مشکلات توسط مدیر سازمان و یا از طریق پژوهش‌های انجام شده مطرح می‌شود و مشاور با توجه به تخصص خود به ارایه راهکار عملی و کاربردی می‌پردازد.

مدیر و کارکنان روابط عمومی به آموزش نیاز دارند تا با بهره‌گیری از علم روز و دانش آکادمیک روابط عمومی، ارتباطات و رسانه، فرایند اجرایی کار در یک سازمان و دانش کسب شده را با هم منطبق کنند که در این مسیر از خدمات مشاوره‌ای نیز استفاده می‌کند. آموزش لازم است تا قدرت مذاکره علمی آنها با پژوهشگران و مشاوران را افزایش یابد یعنی در مقام کارفرما بتوانند پژوهش مورد نیاز و مجری پژوهشی مناسب را انتخاب کنند. بتوانند دغدغه سازمان را بشناسند، مشکلات را به زبان تخصصی برای مشاور بیان نمایند.

یک نکته مهم اینجا باید مطرح شود زمانی که یک دوره آموزشی و یا همایش در حوزه روابط عمومی برگزار می‌شود هیچگاه نباید انتظار داشت تا آن مباحث به صورت کاربردی و تجربی بیان شود. بلکه صرفا یک دوره آموزشی بوده و انتظار کاربردی و عملیاتی بودن را باید در کارگاه آموزشی و یا از مشاور داشته باشید که هدف ارتقای دانش شماست.

از طرفی پژوهش نیز برای یک روابط عمومی لازم است تا ارزیابی از عملکرد گذشته‌اش را داشته باشد، وضع موجود را بررسی کند، وضع مطلوب را ترسیم نماید و نهایتا برای فعالیت همگام با سازمان خود، جایگاهی در آینده‌پژوهی سازمان در نظر بگیرد.

خدمات مشاوره مانند یک پزشک متخصص عمل می‌کند که شما آموزش‌هایی را دیده‌اید که بتوانید مشکلات و دغدغه‌های سازمان را با زبان تخصصی برای مشاور بیان کنید. پژوهش مانند نتایج برگه‌های آزمایشگاه یک بیمار است که می‌تواند مشاور را در شناخت دقیق مشکلات سازمانی راهنمایی کرده و ارایه راهکارهای لازم را به مدیریت روابط عمومی ارایه‌ می‌کند. مشاوره حتی می‌تواند قبل از پژوهش و آ‌موزش صورت بگیرد. مشاور به ما می‌گوید کارکنان ما نیاز به چه دوره‌های آموزشی دارند؟ روابط عمومی سازمان اکنون نیاز به انجام چه پژوهش‌هایی دارد؟ در فرایند اطلاع‌رسانی و ارتباطات رسانه‌ای باید چه مواردی را مدنظر قرار دهیم و مواردی از این قبیل.

آموزش، پژوهش و مشاوره سه ضلع برای توسعه روابط عمومی است که در ایران این سه فعالیت با هم دیده نمی‌شود و تاکنون به مقوله آموزش بیش از دو مقوله دیگر پرداخته شده است و علت اصلی عدم موفقیت بسیاری از روابط عمومی‌ها در سازمان‌ها را باید در نپرداختن همزمان به این سه مقوله جستجو کرد. اینکه همیشه از عدم ارتقای جایگاه روابط عمومی‌ها گلایه ‌می‌شود در بهره‌گیری نامتوازن از این مثلت توسعه روابط عمومی‌هاست که می‌تواند این مدل در روابط عمومی شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی ترویج شود.