“ایمن سازی” مردم در برابر اخبار جعلی

 

مهدی باقریان عضو هیات مدیره – پژوهش ها و تحقیقات نشان می دهد اخبار منفی و دروغ سریع تر از اخبار حقیقی و درست پخش می شود. یک درصد خبرهای غلط به بین ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ نفر رسیده است در حالی که  خبر درست به ندرت به بیش از ۱۰۰۰ نفر می رسد.

جرون لنیر، فیلسوف بریتانیایی و نویسنده کتاب “خشم و عصبانیت” بخش “اجتناب‌ناپذیری از شبکه‌های اجتماعی” معتقد است: در این بازار عمومی که همه به دنبال جلب توجهند، احساسات منفی بیشتر از سخنان سازنده و مثبت توجهات را به خود جلب می‌کند.

تهاجم آشکار اطلاعات دروغین که با ترس، احساسات، اظطراب، وحشت و تعصب مردم بازی می کنند نه تنها تهدیدهای بالقوه و بالعفل زیادی برای ارزشهای انسانی ایجاد می کنند بلکه بر رفتار و تصمیم گیری مردم نیز تأثیر می گذارند.

متاسفانه امروزه اخبار جعلی صرفا برای تحریف فرآیندهای سیاسی یا دستکاری در بازارهای مالی مورد استفاده قرار نمی گیرد، بلکه وارد حوزه بهداشت عمومی شده و این احتمال وجود دارد که انتشار اطلاعات نادرست به سلامتی انسان آسیب برساند.

اشتراک گذاری اطلاعات نادرست خطرناک و توصیه های مضر در رسانه های اجتماعی در مورد سلامت انسان بویژه در هنگام شیوع بیماری می تواند جان میلیون ها انسان بی گناه را به خطر بیاندازد.

همان طور که پروفسور هانتر گفته، اخبار جعلی بدون احترام به صحت تولید می شود و غالباً مبتنی بر تئوری های توطئه است: اطلاعات غلط به این معنی است که توصیه های غیرکارشناسی می تواند خیلی سریع به گردش درآید و می تواند رفتار انسان را تغییر دهد تا خطرات بیشتری را به همراه داشته باشد.

به نمونه هایی از رفتار مخاطره آمیز در هنگام شیوع بیماری های عفونی می توان به اشتراک گذاشتن غذا با افراد بیمار، ضد عفونی نکردن سطوح بالقوه آلوده، عدم رعایت بهداشت فردی و بی توجهی به قرنطینه داوطلبانه اشاره کرد.

بی اعتمادی ناشی از “باورهای غلط”، “تئوری توطئه”، “حباب اطلاعاتی” (فقدان اطلاعات قابل اعتماد از یک منبع معتبر) و ناباوری جدی برخی دولت ها (عدم اتخاذ سیاست های کمکی و قرنطیه ای) سبب شده بسیاری از مردم، خطر کشنده و ویران کننده ویروس کرونا را جدی نگیرند. مسافرت مردم به مناطقی که کانون ثانویه ویروس کروناست، بخش کوچکی از یک رفتار مخاطره آمیز است که به درستی درک نشده است. یکی از دلایل اصلی چنین واکنشی، فقدان ارتباط، ارائه اطلاعات در زمان واقعی، تلاش برای مقابله با اطلاعات نادرست و اطلاع رسانی دقیق و جدی و کمک های جبرانی کافی و فوری بلاعوض برای گروه های آسیب پذیر و کسب و کارهای کوچک در شرایط اضطراری سلامتی است.

 سینرژی و هم افزایی رفتارهای مخاطره آمیز و انتشار اطلاعات نادرست و گمراه کننده در فضای مجازی، بسیار خطرناک تر می باشد و می تواند موجب اختلالات اجتماعی و اقتصادی و در بدترین حالت، از دست دادن جان انسان ها شود.

نتایج تحقیقات دکتر جولی نشان می دهد تلاش برای توقف به اشتراک گذاری اخبار جعلی، اطلاعات غلط و توصیه های غیرواقعی در رسانه های اجتماعی می تواند جان انسان ها را در هنگام شیوع یک بیماری عفونی نجات دهد؛ چون اطلاعات درست هنگام اپیدمی بیماری های عفونی باعث کاهش شیوع آن و سایر مخاطرات انسانی می شود.

بنابراین به جای انکار، گمانه زنی، انتشار اطلاعات غلط و اخبار جعلی در اینترنت بهتر است درباره چگونگی منشاء ویروس، چه عواملی باعث بروز و شیوع آن می شود صحبت کنیم و این گونه می توانیم خودمان را در برابر اخبار جعلی ایمن سازیم. مجددا تکرار می کنم ایمن سازی مردم در برابر اخبار جعلی و توصیه های بد و نادرست،اثرات شیوع را کاهش می دهد.

ماریلین چیس گزارشگر سلامت وال استریت ژورنال می گوید تاریخ این توضیحات گمراه کننده در زمینه بیماری های عفونی را می توان به طور دائم و پیوسته از زمان مرگ سیاه در اروپا در میانه قرن چهاردهم میلادی تا کنون دنبال کرد. چرخه‌ای از انکار، پاسخ با تاخیر، شیوع بیشتر بیماری و افزایش رنج و آسیبهای حاصل از آن به طور دائم از آن زمان تا کنون در گوشه و کنار جهان تکرار شده است.

 در این دنیای دیجیتالی که به سرعت در حال تغییر است و تحریف عمدی واقعیت ها تشدید و اپیدمی شده، چارچوب قانونی و ارتباطی موجود، دیگر نمی تواند کارآمد و کارساز باشد. لذا درک پدیده دستکاری داده ها، نگرانی های قابل توجهی را برجسته می کند که نیازمند اقدام فوری برای محافظت از ارزشهای مشترک انسانی مانند گشودگی، شفافیت، اعتماد و دسترسی آزاد به اطلاعات است.

در چنین شرایطی متخصصان روابط عمومی و خبرنگاران نه تنها می توانند مانع بروز تاثیرات اخبار جعلی و داده های دستکاری شده بر “بهزیستی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه” بشوند بلکه می توانند در “آشکار کردن اطلاعات دقیق و بی طرفانه در باره سلامت عمومی” نقشی کلیدی بازی کنند.